Kowal z nauczycielem, ksiądz z bednarzem, adwokat z gospodarzem, kupiec z inżynierem górniczym, wyrobnik i pisarz gminny z rękodzielnikiem, poczmistrz z notariuszem, a ten z profesorem. Co połączyło tych ludzi ponad 150 lat temu? Dzisiaj mało kto zgadnie, że były to

KÓŁKA ROLNICZE

Wstępowali do nich profesorowie, adwokaci, nauczyciele, nie mówiąc o duchownych, którzy najczęściej byli inicjatorami powstania Kółka Rolniczego. – Włościanie z ochotą garną się do Kółek i pospołu z Duchowieństwem i Obywatelstwem wiejskim i miejskim pracują nad wypędzeniem biedy z swoich zagród – mówił dr Bronisław Dulęba, sekretarz Towarzystwa Kółek Rolniczych, na zgromadzeniu powiatowym Kółek Rolniczych w Krakowie, które odbyło się 30 grudnia 1890 roku.

Kilka miesięcy później Przewodnik „Kółek Rolniczych” w numerze 5 z 1891 roku donosił:

Nie inaczej było na wsiach. Inteligencja zapisywała się do włościańskiej organizacji jako członkowie wspierający,  zwykli członkowie,  a nawet jako członkowie zamiejscowi. W tym samym numerze w informacji o powstaniu Kółka Rolniczego w Śniatynie, do którego zapisało się niemal 300 osób, czytamy:

Kółka Rolnicze rozwijały się masowo, nic więc dziwnego, że dr Dulęba mocno się chwalił na tym samym krakowskim zgromadzeniu: „ziarno pracy rzucane od lat ośmiu przez Towarzystwo „Kółek Rolniczych” nie padło na marną rolę”. /…/ liczymy przeszło 600 Kółek Rolniczych, a w nich przeszło 25 tysięcy członków”. Jego słowa zacytował Przewodnik „Kółek Rolniczych”. Pismo Ludowe w lutym (nr 2) w 1891 roku wychodzący wtedy, jako miesięcznik.

Czy dr Dulęba policzył też Kółko Rolnicze w sąsiednim Równem, które powstało jako 603? O powstaniu Kółka w Równem także informował Przewodnik „Kółek Rolniczych” w lutym (nr 2) w 1891 roku.

Przewodnik “Kółek Rolniczych”, który był wydawany nakładem Zarządu Głównego Towarzystwa Kółek Rolniczych we Lwowie od drugiej połowie XIX wieku, to fascynująca lektura. Dawał rady, walczył z zabobonami, uczył, karcił, bawił, a przede wszystkim pisał o tym, co działo się na polskiej wsi. Dzięki temu te trącące myszką relacje pozwalają wczuć się w atmosferę tamtych dni, sprzed 150 laty, która panowała także w naszej miejscowości. Wszak Kółko Rolnicze powstało w Łękach zaledwie trzy lata po krakowskim zgromadzeniu.

Wielkopolska Bibliotek Cyfrowa udostępniła większość numerów Przewodnika na stronie http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=204806&tab=3 Wśród zeskanowanych wydań nie ma niestety tych z roku 1893. A więc z roku, w którym powstało prawdopodobnie Kółko Rolnicze w Łękach. – Będziemy się starali do nich dotrzeć – zapewnił nas Mirosław Górny z  Poznańskiej Fundacji Bibliotek Naukowych.

Jednak równie cenna jest lektura numerów z lat 1891, a zwłaszcza z 1892 roku. Bo to właśnie w 1892 roku minęło 10 lat od powstania w Galicji pierwszego Kółka Rolniczego – Towarzystwa Kółek Rolniczych. Z tej okazji szeroko opisano w odcinkach genezę i działalność Kółek Rolniczych w Galicji. Duże fragmenty postanowiliśmy opublikować na naszej stronie.

Wiele informacji bawi, zaskakuje, uczy. I wyjaśnia, dlaczego Kółka Rolnicze były tak ważne dla wielu pokoleń Polaków. – Szkoła ludowa bez Kółek Rolniczych to młyn wodny bez wody. W szkole nauczyciel zakłada fundamenta do oświaty, w Kółku Rolniczym buduje dalej i upiększa dzieło rozpoczęte w szkole – pisali w imieniu Zarządu Kółka Rolniczego w Izdebniku przewodniczący Stanisław Dwernicki i sekretarz Michał Sala w Przewodniku Kółek Rolniczych w 1891 roku w nr. 1.

Kółka Rolnicze budowały zaufanie do siebie. W jaki sposób?   Jak donosił Przewodnik „Kółek Rolniczych” z 1891 roku w numerze 2.

Kółka Rolnicze ostrzegały także „przed werbowaniem biednego ludu naszego” i zwracały „uwagę włościan na okpiszów niemieckich, nęcących lud nasz do wychodźtwa do Ameryki”.

Uczyły, co robić, aby być zdrowym, jak korzystać z nowych maszyn rolniczych, jak zakładać i utrzymać sad. Wielu zainteresował w 1892 roku wynalazek słomianych dachów „p. inżyniera Uderskiego”.

W Przewodniku „Kółek Rolniczych” znajdziemy również interesujące opisy stosunków społecznych na polskiej wsi. I znajdziemy odpowiedź na to, dlaczego Kółka miały za zadanie zakładać sklepy chrześcijańskie. A jedno z Kółek opracowało nawet dowcipny dekalog:

A jak było w Łękach? Historię Kółka Rolniczego w naszej miejscowości przygotowuje pan Henryk Kyc. Ukaże się w monografii Łęki Dukielskie 1366-2016. A tymczasem zapraszamy do poznania klimatu tamtych czasów, który tak pięknie oddaje Przewodnik Kółek Rolniczych. Fragmenty Przewodnika niebawem opublikujemy na naszej stronie w zakładce Archiwa (Archiwa Państwowe). Opr. jvg

Przewodnik „Kółek Rolniczych” nr 5 z 1892 r.

Przewodnik „Kółek Rolniczych” nr 6 z 1892 r.

Przewodnik „Kółek Rolniczych” nr 7 z 1892 r.

CDN.